Co to jest domena? Jak działa?

Niemalże każdy użytkownik Internetu każdego dnia widzi na ekranie swojego komputera dziesiątki, jeśli nie tysiące, najróżniejszych domen. Część sam z pewnością wywołujesz. Inne mogą być ukryte w reklamach, linkach odsyłających czy nawet nazwach firm, z których usług i produktów nie raz korzystałeś. Mimo tej powszechności, wiele osób wciąż nie potrafi precyzyjnie odpowiedzieć na pytanie, co to jest domena internetowa i do czego służy. Postaramy się w tym tekście wyjaśnić szczegółowo tę kwestię. Rozwiniemy też wszelkie zagadnienia, związane z budową domeny, jej działaniem oraz rodzajami. Na koniec rozważymy, jak wybrać domenę odpowiednią dla konkretnego typu aktywności w Internecie. 

Co to jest domena?

Domena – wraz z serwerem oraz hostingiem – jest jedną z podstawowych i najważniejszych kwestii, o które musisz zadbać, uruchamiając własną stronę internetową. Można śmiało powiedzieć, że jest ona nazwą dla Twojej witryny, czyli czymś w rodzaju imienia i wyróżnika. To ją musisz wpisać w pasek wyszukiwarki, aby wywołać odpowiedni serwis, z którego chcesz skorzystać. 

Co to domena w bardziej profesjonalnym tłumaczeniu? Najłatwiej zdefiniować ją jako unikatowy adres strony internetowej, który wyróżnia ją i pozwala przywołać spośród wszystkich innych witryn dostępnych w Internecie. Jej zadaniem jest przetłumaczenie adresu IP na przystępną formę słowną. Dlaczego takie działanie jest w ogóle konieczne? Bo w oryginalne składa się on ze skomplikowanego ciągu cyfr, który byłby trudny do zapamiętania dla użytkowników. 

Budowa domeny

Analizując, co to jest domena internetowa, warto również przyjrzeć się uważnie jej budowie. Nie należy ona na szczęście do skomplikowanych. Z pewnością wiesz, że twór ten składa się z dwóch podstawowych elementów: 

• „nazwy właściwej” – np. u nas jest to „HostingSerwerow”;
• końcówki po kropce – w naszym przypadku to standardowe „.pl”. 

Pierwsza część zwykle związana jest z nazwą firmy czy imieniem i nazwiskiem właściciela zarządzającego stroną. Bywa również nawiązaniem do branży lub segmentu gospodarki albo nawet krótkim opisem świadczonej usługi czy nazwą oferowanego produktu. Kreatywność w tym przypadku jest nieograniczona – przynajmniej do czasu manewrowania wśród domen, których jeszcze nikt nie zdążył zająć. 

Tzw. końcówka to rozszerzenie, dzięki któremu możesz dowiedzieć się, z jakiego typu domeną masz do czynienia. Mowa tu o domenach globalnych, krajowych, funkcjonalnych czy sponsorowanych. Do różnego rodzaju domen wrócimy jeszcze w dalszej części artykułu. 

Choć wielu użytkowników nie zdaje sobie z tego sprawy, domenie towarzyszyć może jeszcze szereg elementów dodatkowych. Po kliknięciu w pasek adresu w wyszukiwarce pojawia się nazwa protokołu, taka jak np. HTTPS, a czasem również nazwa usługi internetowej (np. WWW). Przed „nazwą właściwą” czasem widać również tzw. subdomenę, np. blog.nazwawlasciwa.pl. 

Jak działa domena?

Wspominaliśmy wyżej, że domena tłumaczy adres IP na zwykłą nazwę i pozwala przywołać odpowiednią witrynę po wpisaniu jej w pasku adresu przeglądarki internetowej. Dzieje się tak, ponieważ po wypełnieniu pola i kliknięciu Enter, domena ponownie tłumaczona jest na adres IP, zrozumiały dla serwera, z którym się kontaktuje. To na nim znajdują się wszystkie pliki danego serwisu, który usiłujesz odwiedzić. Ich udostępnienie sprawi, że na Twoim monitorze pokaże się strona, której oczekiwałeś. 

W całym tym procesie szczególnie istotny jest serwer DNS, czyli Domain Name System. To właśnie on sprawia, że domena wpisywana słownie jest błyskawicznie tłumaczona na długi i skomplikowany adres IP, odpowiadający konkretnej stronie. Ten z kolei umożliwia odszukanie odpowiednich plików na danym serwerze. Robi to w taki sposób, by pojawiająca się strona była tą właściwą, wyposażoną we wszystkie funkcjonalności. Cały ten proces można łatwo rozpisać w trzech krótkich krokach: 

1. Wpisujesz domenę, a przeglądarka zwraca się do serwera DNS z pytaniem o adres IP serwera odpowiedniego dla danej strony; 
2. Serwer DNS reaguje, wysyłając adres IP serwera; 
3. Przeglądarka kieruje się pod wskazany adres IP serwera, pobiera stronę WWW i przedstawia ją Tobie. 

Warto tu podkreślić, że domena nie musi służyć wyłącznie do identyfikacji witryn internetowych. Równie dobrze użyć jej możesz do serwerów FTP czy poczty elektronicznej. 

Rodzaje domen internetowych

Jak wspominaliśmy już wyżej, na rynku dostępne są różne rodzaje domen. Najczęściej dzieli się je ze względu na „region” lub sposób wykorzystania (przeznaczenie). Raczej niespotykany jest natomiast podział z uwagi na koszt zakupu, bowiem w każdej z poniższych kategorii znaleźć można atrakcyjne oferty i dobre domeny w niskich cenach. 

Rodzaje domen wyróżnia się najczęściej na podstawie rozszerzenia znajdującego się na ich końcu. Warto tu podkreślić, że ich wybór najczęściej nie jest ściśle ograniczony przepisami. Istnieje jednak szereg zasad, które warto wziąć pod uwagę, rejestrując domenę strony własnej czy przedsiębiorstwa. Podstawowy podział wyróżnia natomiast dwie główne grupy: 

• domeny globalne 
• domeny narodowe. 

Wymienionymi wyżej kategoriami zajmiemy się już za moment. Wspomnieć jednak przed tym warto również o mniej popularnym podziale domen specyficznych: 

• IDN – domeny zawierające znaki diakrytyczne, np. polskie litery ż, ó, ł itp.;
• nTLD – najnowsze domeny, które powstały stosunkowo niedawno. Użyty w tym przypadku skrót jest nieoficjalny, a pochodzi od określenia „New generic top-level Domains”. Przykładami mogą tu być np. .xyz, .Accountant czy .website. 

Domeny globalne gTLDs (generyczne)

Liczba domen globalnych bezustannie rośnie i szacuje się, że w ramach tej grupy dostępnych jest już ponad 1000 rozszerzeń. Jak zapewne się domyślasz, są to domeny bezpośrednio niepowiązane z żadnym konkretnym krajem. Bardzo często strony pod nimi występujące są w języku angielskim lub też mają kilka wersji językowych. 

Część z domem globalnych przeznaczona jest wyłącznie dla konkretnych użytkowników. Za przykład posłużyć tu może np. .gov, skierowane do domen rządowych i związanych z działalnością państw. Ciekawym przypadkiem jest też .eu. Domeny z tą końcówką rejestrować mogą wyłącznie osoby mieszkające na terenie Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii czy Liechtensteinu. Każde z rozszerzeń globalnych ma też swoje przeznaczenie: 

• .com – skrót od „company”, przeznaczona dla firm; 
• .org – stowarzyszenia i organizacje; 
• .edu – jednostki, placówki i organizacje prowadzące działalność edukacyjną; 
• .biz – strony biznesowe; 
• .info – serwisy informacyjne;
• .mil – instytucje wojskowe i strony związane z militariami. 

Domeny krajowe ccTLDs (narodowe)

Domeny krajowe są najczęściej używane przez właścicieli firm i przedsiębiorstw działających na terenie danego kraju. Jak łatwo się domyślić, są związane zawsze z konkretnym państwem, a w Polsce obowiązuje oczywiście .pl. Kontrolę nad nimi oraz funkcję nadrzędnego rejestratora pełni u nas NASK – Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa. 

Warto podkreślić, że każdy kraj sam określa zasady rejestracji domen krajowych oraz obowiązujące podczas tego procesu przepisy. W Polsce nie są one specjalnie restrykcyjne, a wszystko można załatwić w kilka minut przez Internet. Są jednak państwa, które wymagają od osoby kupującej domenę np. osobowości prawnej czy zarejestrowanego znaku towarowego. 

Polskie domeny krajowe dzielą się na: 

• Domeny funkcjonalne – ich nazwa składa się z dodatkowego elementu. Może to być domena globalna czy też znane słowo kluczowe, wskazujące np. charakter działalności. Mowa tu np. o .com.pl, .info.pl czy .sklep.pl. 
• Domeny regionalne – w nazwie zawierają nazwę miasta, miejscowości lub regionu. Może to być np. .warszawa.pl, .wroclaw.pl czy .slask.pl. Zwykle ich tematyka czy zakres działań związany jest z konkretnym terenem, do którego nawiązuje domena. 

Domeny sponsorowane sTLDs

W Internecie spotkać można jeszcze jeden, specjalny rodzaj domen, czyli tzw. domeny sponsorowane. W tym przypadku proces rejestracji nazwy w wielu przypadkach jest dość restrykcyjny, bowiem domeny te mogą służyć tylko do określonych celów. Ich właściciele zwykle powinni być związani lub należeć do społeczności, którą ich witryna reprezentuje w Internecie. Z tych działań są rozliczani, a na ich barkach spoczywa dbanie o interesy danej społeczności internetowej oraz opracowywanie wszelkich zagadnień politycznych i komunikacyjnych. Przykładami takich domen są np. .post, .asia, .edu. 

Jaką domenę wybrać?

Wiesz już, co to jest domena i jak jest zbudowana. Czas więc odpowiedzieć sobie na pytanie, jak wybrać tę właściwą dla Twojej aktywności w sieci. Przede wszystkim uświadom sobie, że jest to nazwa, którą odbiorcy będą musieli zapamiętać, skojarzyć i wpisać, aby odnaleźć Twoją stronę. Musi więc być to coś łatwego, nieskomplikowanego i związanego z Tobą, Twoją działalnością, tematyką, produktem czy nazwą firmy. 

Rozszerzenie postaraj się dopasować do zasięgu Twojej działalności. W przypadku firm ogólnopolskich, niepotrzebne są domeny globalne czy regionalne, które często trudniej jest zapamiętać. Najczęściej wykorzystywane są tradycyjne .pl, choć ilość wolnych konfiguracji zmniejsza się z każdą chwilą, a funkcjonowanie dwóch identycznych domen nie jest możliwe. Jeśli więc masz pomysł na nazwę, to sprawdź jej dostępność i przejść do rejestracji jak najszybciej. 

Czy domenę można stracić? 

Pamiętaj, że domeny nie kupujesz na zawsze. Ty jedynie „wynajmujesz” nazwę od rejestratora na czas określony w umowie. Gdy on upłynie, a Ty nie przedłużysz płatności, domena znów trafi na wolny rynek i ktoś będzie mógł ją kupić. Taka chwila nieuwagi może Cię słono kosztować, zawsze więc lepiej dbaj o ciągłość swoich opłat i obowiązującej umowy.

Weź pod uwagę też to, że domena nie jest powiązana ani z hostingiem, ani z rejestratorem. Możesz ją dowolnie przenosić i zarządzać nią tak, jak Ci się podoba. Zarówno domenę, jak i hosting, możesz kupić w jednej firmie, ale też z powodzeniem korzystać z nich za pośrednictwem dwóch różnych przedsiębiorstw. To szansa na zaoszczędzenie sporych kwot, korzystając z najatrakcyjniejszych rozwiązań dostępnych w danym momencie na rynku.